Kun je een begrip niet vinden in deze lijst? → gebruik dan de zoekfunctie van de website.
- Alles
- Arbeid en productie
- Consumptie
- Internationale ontwikkelingen
- Natuur en milieu (SE)
- Overheid en bestuur
- Verrijkingsstof
is een bijzondere verbruiksbelasting op bepaalde consumptiegoederen.
Bijvoorbeeld op benzine, alcohol of sigaretten.
Doel van de accijns is het gebruik van deze consumptiegoederen te verminderen.
mag je van je inkomen afhalen bij de berekening van de inkomstenbelasting.
Dankzij de aftrekpost
betekent dat bij de productie veel gebruik gemaakt wordt van arbeid en weinig van machines.
is het geheel van vraag naar en aanbod van arbeidskrachten.
Vraag naar arbeid = bedrijven die arbeid nodig hebben om te produceren.
Aanbod van arbeid = mensen die hun arbeid aanbieden om inkomen te verdienen.
is de productie per werknemer in een bepaalde tijd.
Bijvoorbeeld per jaar of per uur.
zijn de voorwaarden waaronder iemand moet werken.
De arbeidsvoorwaarden worden vaak onderverdeeld in:
- primaire arbeidsvoorwaarden
dat zijn de belangrijkste voorwaarden. Bijvoorbeeld: loon, aantal vakantiedagen, werktijden en pensioen. - secundaire arbeidsvoorwaarden
dat zijn alle andere voorwaarden. Bijvoorbeeld: regels over bijscholing, werkkleding, enz.
aansprakelijkheidsverzekering voor particulieren.
Deze verzekering dekt de schade die je zonder opzet aan anderen toebrengt.
is de totale waarde van de productie in een land.
alle bedrijven die na elkaar werken aan een eindproduct.
zijn alle kosten die een bedrijf maakt om te produceren (behalve de inkoopkosten).
Bijvoorbeeld elektriciteit, loon, reclame, verzekeringskosten of huur.
er is een begrotingstekort wanneer de geplande uitgaven van de overheid groter zijn dan de verwachte inkomsten.
De overheid komt dan geld tekort. Dat geld moet de overheid lenen.
alles wat je nodig hebt of graag wilt hebben.
Er zijn basisbehoeften: goederen en diensten die noodzakelijk zijn om te overleven. Denk daarbij aan dingen als eten, drinken, onderdak en kleding.
En luxe behoeften: goederen die niet direct noodzakelijk zijn. Bijvoorbeeld een auto, op vakantie gaan of een vaatwasser.
is een verplichte betaling aan de overheid, zonder dat je daar rechtstreeks iets voor terug krijgt.
is de belasting die de consument betaalt als hij producten koopt.
BTW = 0% op alle goederen die uitgevoerd worden naar het buitenland.
Laag BTW = 6% op voedingsmiddelen, geneesmiddelen, boeken en kunst.
Hoog BTW = 21% op alle andere goederen en diensten.
alle mensen tussen de 15 en 65 jaar die tenminste 12 uur per week kunnen en willen werken.
Dat zijn dus alle mensen die al een baan hebben van minstens 12 uur per week én
alle mensen die actief op zoek zijn naar een baan van minstens 12 uur per week.
prijsstijgingen die ontstaan wanneer de vraag naar een producten groter is dan het aanbod.
is een overzicht van alle betalingen aan en ontvangsten uit het buitenland.
afspraken over arbeidsvoorwaarden tussen een werkgever / werkgeversorganisatie en een vakbond.
De afspraken uit de CAO gelden voor alle bedrijven en werknemers in een bedrijfstak.
is een uitbreiding van de WA-verzekering voor motorvoertuigen.
Met casco-dekking wordt ook de schade aan het eigen voertuig uitbetaald door de verzekering.
is al het geld in de vorm van munten en bankbiljetten.
Chartaal geld is het enige wettige betaalmiddel. Dat betekent dat het altijd als betaling geaccepteerd moet worden.
is de hele overheid (gemeentes, provincies en het rijk), maar ook alle instellingen die zorgen voor de sociale verzekeringen (uitkeringen).
is werkloosheid die ontstaat omdat er tijdelijk minder producten gekocht worden.
Omdat er tijdelijk minder producten gekocht worden, gaat de productie omlaag en worden arbeidskrachten overbodig. Mensen raken dus hun baan kwijt, omdat er te weinig producten gekocht worden.
is een vrijwillige afspraak tussen overheid en bedrijven.
Bijvoorbeeld afspraken om het milieu te beschermen, zonder dat de overheid daar een wet voor maakt.
is wanneer het verschil in inkomen tussen arm en rijk in verhouding groter wordt.
is de belasting die je rechtstreeks aan de overheid betaalt.
Bijvoorbeeld inkomstenbelasting of vennootschapsbelasting.
is het ruilen van producten tegen andere producten.
Dat kan met goederen, maar ook met diensten.
is de groep mogelijke kopers van een product, waar het bedrijf zich op richt.
‘de sterkste schouders dragen de zwaarste lasten’
dat mensen met een hoger inkomen in verhouding meer belasting betalen dan mensen met een laag inkomen.
Het draagkrachtbeginsel wordt ook wel solidariteitsbeginsel genoemd.
is een bedrag dat de eigenaar van een woning bij zijn inkomen moet optellen wanneer hij de inkomstenbelasting uitrekent.
Door deze bijtelling lijkt je inkomen hoger, waardoor je meer belasting moet betalen.
is het verkopen van goederen of diensten aan het buitenland.
is ‘eerlijke handel’.
Het gaat hierbij om handel waarbij de producenten in ontwikkelingslanden een eerlijke prijs voor hun product krijgen.
Tegenwoordig wordt er ook op gelet dat de productie duurzaam gebeurt. Dat wil zeggen dat het milieuvriendelijk geproduceerd moet worden.
is een ruilmiddel dat door een grote groep mensen als betaalmiddel wordt geaccepteerd.
is het het geld dat mensen en bedrijven op een betaalrekening hebben staan.
Met giraal geld kun je dus rechtstreeks mensen betalen. Bijvoorbeeld door te pinnen in de winkel of door te betalen met iDEAL wanneer je op internet iets koopt.
een overzicht van de exportwaarde en de importwaarde in een bepaalde periode.
is een korting op de inkomstenbelasting die je moet betalen.
is een uitkering van de overheid die iemand krijgt wanneer hij in verhouding tot zijn inkomen te veel huur betaalt.
De huurtoeslag wordt via de belastingdienst betaald.
Meestal is dat registergoed een huis.
reclame zonder winstdoel.
Meestal reclame door de overheid. Doel is vaak mensen informatie te geven over iets dat belangrijk is.
het kopen van goederen en diensten in het buitenland.
is belasting die verwerkt is in de prijs van een product.
Bijvoorbeeld BTW, accijns of energiebelasting.
De consument betaalt de belasting indirect, via de producent, aan de overheid.
wanneer goederen en diensten worden geruild tegen geld.
een gemiddelde stijging van de prijzen van goederen en diensten.
Doordat de prijzen stijgen, wordt het geld minder waard. Je kunt met eenzelfde bedrag minder goederen kopen.
Inflatie wordt gemeten met het CPI (consumentenprijsindexcijfer).
is de belasting die je met betalen over je gehele inkomen.
In de inkomstenbelasting zitten ook de sociale premies die de werknemer moet betalen voor de volksverzekeringen.
het kopen en verkopen van goederen en diensten tussen landen.
is het kopen van productiemiddelen door een bedrijf.
Denk daarbij aan machines of gebouwen, maar ook aan voorraden.
zijn goederen die gebruikt worden om andere goederen te produceren.
betekent dat bij de productie veel gebruik gemaakt wordt van machines en weinig van arbeid.
de koper en de verkoper zijn het eens over het leveren van een product of een dienst en over de prijs die daarvoor betaald moet worden.
prijsstijging die ontstaat wanneer bedrijven gestegen kosten doorbereken in de prijzen.
ook wel: overspannen arbeidsmarkt
ook wel: tekort op de arbeidsmarkt
Er is een krappe arbeidsmarkt als er veel vraag, maar weinig aanbod van arbeid is.
Er in dan weinig werkloosheid.
is het bedrag aan belasting en premies volksverzekeringen dat je werkgever inhoudt op je loon.
Je werkgever betaalt dat namens jou aan de belastingdienst.
De loonheffing is een voorheffing van de inkomstenbelasting.
wanneer de lonen niet of slecht heel weinig stijgen.
zijn kosten die niet door het bedrijf of de consument betaald worden. De rekening van deze kosten komt bij de maatschappij te liggen.
Bijvoorbeeld: kosten van geluidsoverlast of milieuvervuiling.
is een groep landen die een gemeenschappelijk munt hebben.
Bijvoorbeeld de eurolanden.
wanneer een land afhankelijk is van de opbrengst van één of enkele exportproducten.
Meestal gaat het om ontwikkelingslanden die afhankelijk zijn van de opbrengst van één landbouwproduct of één grondstof.
een multinational is een bedrijf met vestigingen in verschillende landen.
is het totale inkomen van alle inwoners van een land.
is de échte winst van het bedrijf.
= Brutowinst – Bedrijfskosten
is wanneer het verschil in inkomen tussen arm en rijk in verhouding kleiner wordt.
is het inkomen in geld.
Bij het nominale inkomen kijken we alleen naar het geldbedrag.
Bijvoorbeeld: je nominale inkomen stijgt van € 20.000 naar € 22.000 → dan krijg je dus nominaal 10% meer inkomen.
is korte termijn hulp. Noodhulp is er om mensen bij een ramp te helpen overleven.
Bijvoorbeeld:
- door huizenbouw na een aardbeving
- of voedselhulp na een lange droogte en misoogsten.
is de opbrengst van de verkopen.
= afzet x verkoopprijs (exclusief BTW)
wanneer je huis of inboedel voor een lager bedrag verzekerd is dan de werkelijk waarde ervan.
Je betaalt daardoor minder premie, maar krijgt ook minder uitgekeerd bij schade.
een land dat veel handelt met het buitenland heeft een open economie.
Hoe open een economie is meten we door de invoerquote en uitvoerquote bij elkaar op te tellen.
is het schriftelijke bewijs van een verzekeringsovereenkomst.
wanneer de lonen met hetzelfde percentage stijgen als de prijzen.
Dankzij prijscompensatie blijft de koopkracht van het inkomen gelijk.
is het bepalen welke behoeften voor jou het belangrijkst zijn en welke minder belangrijk zijn.
is het overhevelen van activiteiten van de collectieve sector naar de particuliere sector.
geeft aan hoeveel er maximaal geproduceerd kan worden.
om te produceren heeft een bedrijf productiefactoren nodig.
Er zijn 4 productiefactoren:
- Arbeid
- Natuur
- Kapitaal
- Ondernemerschap
de indeling van bedrijven in:
- primaire sector
- secundaire sector
- tertiaire sector
- en quartaire sector.
‘de gebruiker betaalt’
wanneer je gebruik maakt van producten die de overheid levert, betaal je ook aan de overheid.
Bijvoorbeeld: snelwegtunnel met tolheffing
is het beschermen van de eigen bedrijven tegen buitenlandse concurrentie.
Bijvoorbeeld door invoerheffingen, contingenteringen of exportsubsidie.
alle acties van een winkelier om een product onder de aandacht van de doelgroep te brengen.
is het inkomen uitgedrukt in hoeveel je ermee kan kopen.
Reële inkomen = koopkracht van het inkomen.
is de vergoeding die iemand krijgt voor het beschikbaar stellen van zijn geld (lees: sparen / uitlenen),
of wat iemand moet betalen wanneer hij geld leent.
is hetzelfde als nettowinst.
= Brutowinst – Bedrijfskosten
Een resultaat kan positief zijn (nettowinst) of negatief zijn (nettoverlies).
is het overzicht van de verwachte inkomsten en uitgaven van het Rijk voor het komende jaar.
is de verhouding tussen de prijzen van de exportproducten en de prijzen van de importproducten.
ook wel: overschot op de arbeidsmarkt
Er is een ruime arbeidsmarkt als er veel aanbod, maar weinig vraag naar arbeid is.
Er in dan veel werkloosheid.
zijn producten waarvoor je productiefactoren hebt moeten gebruiken.
Een ander kenmerk van schaarse producten is dat je ervoor moet betalen.
stelsel van alle sociale voorzieningen en sociale verzekeringen.
Deze verzameling wetten geeft iedereen in Nederland de zekerheid van een (minimaal) inkomen of beschermt tegen hoge kosten.
wanneer een werknemer zich richt op één of een beperkt onderdeel van het productieproces.
is de totale omvang van de schuld van de Rijksoverheid.
is hulp die erop gericht is om een ontwikkelingsland op de lange termijn te helpen.
Het doel is dat het land op termijn zelfstandig kan voorzien in haar behoeften en zelfstandig economisch kan groeien.
is werkloosheid die het gevolg is van blijvende veranderingen in die manier waar(op) bedrijven produceren.
Denk daarbij aan: verplaatsing naar lage-lonen-landen, automatisering of mechanisering.
is de productiewaarde van een bedrijf.
Het is de waarde die een bedrijf toe voegt aan het product door het te bewerken.
is de belasting die bedrijven (BV’s en NV’s) moeten betalen over hun winst.
de verzekeringsmaatschappij neemt de financiële gevolgen van jouw schade over.
Daarvoor betaal je maandelijks premie.
is een situatie waar je op eigen kracht niet uit kunt komen.
Bijvoorbeeld:
ook wel: vreemd geld
of: buitenlands geld
Vreemde valuta zijn de muntsoorten van andere landen.
is wanneer landen onderling vrij mogen importeren en exporteren.
Er zijn dan geen protectiemaatregelen tussen deze landen.
deze verzekering dekt de schade die je met je motorvoertuig aan anderen toebrengt.
De verzekering is wettelijk verplicht voor ieder motorvoertuig.
wanneer er mensen zijn die willen werken, maar geen werk kunnen vinden.
Ofwel: wanneer het aanbod van arbeid groter is dan de vraag naar arbeid.
Je moet ook weten: geregistreerde werkloosheid, verborgen werkloosheid, structurele werkloosheid, conjuncturele werkloosheid en seizoenswerkloosheid.
in het Nederlands: Wereld Handels Organisatie.
De WTO moet zorgen voor volledige vrijhandel in de wereld.
een bijdrage van de overheid voor mensen met een laag inkomen om een deel van de premie voor de zorgverzekering te betalen.
Deze toeslag wordt verrekend via de belastingdienst.
is een verzekering die de kosten betaald voor de gezondheidszorg, zoals de huisarts, het ziekenhuis of medicijnen.
Een basisverzekering voor de zorg is voor iedere volwassen Nederlander verplicht.